Plastic-Pest!

Wat doet plastic-pest met oude Märklin wagens?

Oceanen worden langzamerhand vergiftigd met tonnen microdeeltjes kunststof die maar niet willen verteren. Maar oudere Märklinwagens doen braaf hun best om niet aan die milieuramp bij te dragen. Na verloop van vele jaren wordt de kunststof van sommige wagens namelijk zo bros dat hij als glas verpulvert.

Zo kocht ik op de beurs in Houten een rongenwagen nr.8658 die al bij thuiskomst enkele rongen armer was. Bij het repareren ervan begon de hele bovenbouw te verbrokkelen tot ik weinig meer had dan een onderstel.

Collectors item

Nu had me deze 'wronge wagen' maar een tientje gekost, maar als ik me voorstel dat op den duur mijn kostbare rijtuigen er zo aan gaan, verheug ik me niet echt over zo'n milieuvriendelijke oplossing. Met de zwarte onderstellen valt het nog mee. Die zijn van een andere kunststof (ppe). Deze kun je weliswaar niet lijmen, maar het materiaal blijft min of meer soepel. De bovenbouwen echter zijn na ongeveer dertig jaar zo'n beetje vergelijkbaar met verse biscuitjes. Sommige museumwagens moet je echt omzichtig behandelen.

Mettertijd wordt een héle museumwagen, zoals de rongenwagen van 1991 (die met die vliegkist) vast een zeldzaam collectors item.

Zinkpest

Het probleem is vergelijkbaar met zinkpest, dat bij oudere metalen modellen voorkomt. Kostbare locs worden onder invloed van zuurstof in de lucht omgezet tot alleraardigst gebochelde klonten metaal-oxide waar je niks meer aan hebt. Overigens heb ik daar bij Märklinlocs nog nooit over gehoord, wat weer pleit voor de legering die men daar gebruikt! De nieuwste ontwikkeling bij Märklin is een met metaaldeeltjes geladen kunststof. Hopelijk is dat redelijk duurzaam, want tegen zink- én plastic pest is vrij weinig te beginnen...

weekmakers

De verklaring voor het verschijnsel bij plastic is dat de weekmakers eruit verdampen. Deze stoffen, ftalaten genoemd, zorgen voor de soepelheid van het plastic, maar wasemen heel langzaam uit onder invloed van UV-licht en warmte. Ze onderdompelen in fenol of andere weekmakers helpt niet. Het enige dat je kunt doen is uiterst voorzichtig omspringen met oudere modellen, alsof de rongetjes van glaswerk zijn.

Weekmakers zijn overigens kankerverwekkend en de reden waarom soepel plastic speelgoed zeer ongezond is voor kinderen. Ook het drinken van hete koffie uit plastic bekers is op den duur riskant. Het uitwasemen van die weekmakers kun je niet tegengaan, hooguit je materieel beschermen tegen UV-licht want dat versnelt de zaak. Houd dus je vitrines uit de zon en je hoofd en treinen koel!

Natuurlijk kun je het er wat zo'n rongenwagen betreft niet bij laten zitten. Ik heb de bovenbouw uitgetekend en afgedrukt op 170-grams bruin en grijs fotokarton. Ook het remmershuisje is zo gedaan. Hekjes en spijlen zijn van bruin gelakt metaaldraad 0,25mm. Het resultaat hoeft zich niet te schamen naast de museumwagen van 1991. Voor de echte liefhebbers komt er binnen kort een bouwplaatje